Zakończenie I trymestru ciąży przynosi spore zmiany. Płód jest już całkowicie ukształtowany i ma wszystkie swoje narządy, które teraz będą się stopniowo powiększać i dojrzewać, aby po urodzeniu dziecka móc samodzielnie pełnić swoje funkcje. To również istotny okres dla organizmu matki – mijają wreszcie uporczywe dolegliwości, wraca apetyt i dobre samopoczucie.
Czas pomiędzy 11. a 13. tygodniem ciąży (+ 6 dni) powinien być wykorzystany na wykonanie badania USG 12 tydzień ciąży. Na jego podstawie lekarz oceni budowę i rozwój płodu oraz określi ryzyko wystąpienia u niego chorób genetycznych, takich jak zespół Downa, Edwardsa, Patau, Turnerai in. Dzięki temu badaniu można wykluczyć występowanie dużych wad m.in. bezczaszkowia, przepuklin mózgowych, wad powłok brzusznych (gastroschisis, omphalocoele), amputacji kończyn i innych.
Co się dzieje z dzieckiem?
Organogeneza dobiegła końca, ale nie oznacza to, że rozwój dziecka ulega spowolnieniu. Wprost przeciwnie – narządy rosną, dojrzewają i przygotowują się do podjęcia właściwych funkcji życiowych. Dziecko potrafi już otwierać usta, może wysunąć język i aktywnie łyka płyn owodniowy, który gromadzi się w żołądku, a potem przechodzi dalej do jelit. Płyn ten wypełnia także pęcherzyki płucne, dokąd dostaje się dzięki pojawiającym się skurczom przepony. Czasem podczas badania USG można zaobserwować rytmiczne skurcze tejże przepony, czyli czkawkę 🙂
Nadal bardzo intensywnie rozwija się mózg i układ nerwowy. Obecny od ok 7-8 tyg zmysł dotyku obejmuje już całe ciało (pojawia się najpierw na głowie, a potem „zstępuje” w dół). Dotknięcie ściany macicy rączką lub nóżką powoduje zgięcie kończyny i „podskok” płodu. Oprócz zginania i prostowania kończyn, potrafi on także przeciągać się, zwijać w kłębek i kręcić głową. Może też zaciskać dłonie w piąstki lub prostować paluszki, które mają już paznokcie. Jednocześnie, proporcje ciała płodu są jeszcze dalekie od tych noworodkowych i dlatego pomimo intensywnego machania rączkami płód nie może jeszcze np. dotknąć się w czubek głowy (maksymalnie wyprostowana kończyna górna sięga mniej więcej do połowy głowy…). Te intensywne, automatyczne ruchy płodu nie są jeszcze wyczuwalne przez matkę, można je za to bez trudu zobaczyć podczas badania USG.
Płód mierzy w 11 tyg ok 4,5 cm, a pod koniec 13 tyg podwaja tę długość i przekracza 8 cm! Oznacza to, że zmieściłby się jeszcze cały w dłoni dorosłego człowieka…
Co słychać u mamy?
Wiele kobiet właśnie teraz dzieli się z otoczeniem swoją tajemnicą. Ryzyko poronienia znacznie spadło (mniej niż 1%) i można już bez obaw pochwalić się radosną nowiną. Samopoczucie mamy jest znacznie lepsze niż jeszcze dwa, trzy tygodnie temu. Większość kobiet nie odczuwa już porannych mdłości i ciągłego zmęczenia. Pod koniec trzeciego miesiąca zmniejsza się też częstotliwość oddawania moczu, gdyż macica (rozmiarów małego melona) rozrasta się w stronę górnej części brzucha i nieco odciąża pęcherz.
Ciąża jest w zasadzie niewidoczna dla otoczenia, ale bystre oko dostrzeże niewielkie zaokrąglenie w dolnej części brzucha – dno macicy sięga już parę centymetrów powyżej spojenia łonowego (to ta kość wyczuwalna na samym dole brzucha). Ulubione spodnie mogą okazać się zbyt ciasne, więc może warto zaplanować drobną zmianę garderoby i wybrać się na małe zakupy 🙂
Wraz z końcem pierwszego trymestru ciąży wraca energia, dobry humor i chęć na smakołyki. UWAGA! – zwiększony apetyt może skutkować nadmiernym tyciem, tymczasem w tym okresie ciąży kobieta powinna ważyć maksymalnie 2 -3 kg więcej niż przed poczęciem. To dobry czas na wizytę u dietetyka i omówienie zasad prawidłowego odżywiania się przez następne miesiące. Ważne, żeby ustalona dieta została tak zbilansowana, aby dostarczone zostały wszystkie niezbędne składniki potrzebne dla intensywnego rozwoju maluszka, a jednocześnie żeby nie pozostawiły po sobie trwałej „pamiątki” pod postacią nadmiarowych kilogramów po porodzie!
Zadbaj o siebie i dziecko
Właśnie nastał czas pierwszego specjalistycznego badania USG, które pozwala oszacować ryzyko wystąpienia wad genetycznych. Badanie wykonuje się pomiędzy 11. a 13. tygodniem ciąży (+ 6 dni) i pod warunkiem, że długość ciemieniowo-siedzeniowa płodu (od czubka głowy do końca pupy) mieści się w granicach 45-84 mm. Niezwykle ważne jest więc prawidłowe zaplanowanie czasu tej wizyty, w czym pomocny może okazać się nasz kalendarz wizyt usg.
Badaniu USG powinien towarzyszyć test wykonywany z krwi matki. Obecnie dostępne są dwa rodzaje takich testów – test podwójny, tzw. test PAPPA oraz testy nowej generacji, czyli Harmony/NIFTY. Ta druga opcja daje dodatkowo możliwość poznania płci maluszka ze 100% pewnością już w tak wczesnym okresie ciąży!
Badania prenatalne powinny być wykonywane przez WSZYSTKIE kobiety będące w ciąży, gdyż ich celem jest jak najlepsze zbadanie zdrowia mającego się narodzić dziecka. Pozwalają one także na szybką reakcję i objęcie specjalistyczną opieką kobiety, u której wykryto ewentualne nieprawidłowości. Dzięki nim można też lepiej zaplanować diagnostykę i ewentualnie leczenie płodu oraz sposób i miejsce zakończenia ciąży.