Zdrowie rodziców ma duży wpływ na rozwój dziecka, a więc kompleksowe przygotowania należy rozpocząć już na kilka miesięcy przed planowaną ciążą. To pierwszy moment, w którym zaczynamy dbać o nasze przyszłe dziecko!
Choroby przewlekłe
Jeśli któreś z partnerów cierpi na jakąś chorobę przewlekłą lub przyjmuje na stałe jakiekolwiek leki, należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym i poinformować go o planach prokreacyjnych. Być może konieczna będzie zmiana preparatu lub korekta stosowanej dawki. Zazwyczaj dotyczy to pacjentek z padaczką lub nadciśnieniem tętniczym, ale coraz częściej macierzyństwo staje się udziałem kobiet ciężko chorych, które jeszcze niedawno nie miały szans na bycie matkami (np po przeszczepach nerek, serca, po leczeniu onkologicznym, itp). Dzięki postępowi medycyny wiele rzeczy niemożliwych stało się osiągalnymi, ale trzeba się do nich starannie przygotować.
Problem dotyczy oczywiście także mężczyzn, np niektóre leki stosowane w leczeniu depresji mogą bardzo pogarszać parametry nasienia (lit). Z kolei niektóre leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym mogą obniżać libido lub wpływać niekorzystnie na sprawność seksualną. W takich sytuacjach należałoby pomyśleć o bezpiecznych zamiennikach tych preparatów.
Kontrola stanu zdrowia
Nie tylko chorzy przewlekle powinni skontrolować swój stan zdrowia – dotyczy to oczywiście każdego potencjalnego rodzica.
Pomiar wagi ciała i ciśnienia tętniczego to minimum. Warto jest zrobić podstawowe oznaczenia laboratoryjne (morfologia krwi, badanie ogólne moczu, TSH, glukoza na czczo, lipidogram).
Kobiety powinny udać się na spotkanie ze swoim ginekologiem i ustalić strategię postępowania. Prawidłowy wynik badania cytologicznego pozwoli uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek w ciąży (np konieczności pobierania wycinków).
Dobrze jest też ustalić, na jakie infekcje kobieta chorowała i na co była szczepiona (i ewentualnie uzupełnić braki). W tym celu należy oznaczyć we krwi przeciwciała klasy IgG i IgM dla toksoplazmozy, cytomegalii i różyczki.
Wyleczenie ognisk infekcji
Niewyleczone ogniska infekcji w organizmie mogą być bardzo niebezpieczne w ciąży. Uwolnione z nich bakterie krążąc we krwi mogą przeniknąć poprzez łożysko i spowodować infekcję wewnątrzmaciczną. To bardzo niebezpieczna sytuacja, dlatego przed ciążą należy wyleczyć wszystkie chore zęby, ropne zmiany skórne czy stany zapalne dróg rodnych. Infekcje intymne u mężczyzn również mają szkodliwe działanie – nie tylko grożą zakażeniem partnerki, ale także wpływają na jakość i skład nasienia obniżając jego potencjał rozrodczy.
Dieta i poprawa stylu życia
Przed zajściem w ciążę dobrze jest zmienić nawyki żywieniowe – jeśli do tej pory nie mieściły się w kanonie zdrowych.
Należy zupełnie odstawić lub znacznie ograniczyć używki. Palenie papierosów, a szczególnie marihuany ma dewastacyjny wpływ na płodność męską. Nadmierne spożycie alkoholu, cukry proste i nadmiar tłuszczu w diecie nie tylko rujnują nam zdrowie, ale także mocno ograniczają możliwości reprodukcyjne.
Dieta powinna być pełnowartościowa oraz bogata w witaminy i mikroelementy potrzebne do prawidłowej produkcji gamet (cynk, selen).
Prawidłowa dieta to również szansa na optymalną wagę, co jest nieobojętne w ciąży. Nadwaga, a tym bardziej otyłość, może utrudniać zajście w ciążę (zaburzenia owulacji, wzrost oporności tkanek na insulinę), powodować różne powikłania w przebiegu ciąży (nadciśnienie, mała masa płodu, większe ryzyko poronienia) i jest znacznym obciążeniem przy porodzie. Warto zadbać o prawidłowy wskaźnik masy ciała (ang. Body Mass Index, BMI), którego wartość mieści się w zakresie od 20 do 25.
Dobra kondycja fizyczna to przepustka do zdrowia, również w kontekście planowanej ciąży. Silne i sprawne mięśnie o wiele łatwiej znoszą zmiany sylwetki ciała w czasie ciąży i znacznie ułatwiają przebieg porodu. Uprawianie sportu i dbałość o dobrą sprawność fizyczną, przynosi również profity po porodzie – łatwiej będzie wrócić do formy sprzed ciąży.
Suplementacja witaminowa
Kobiety odpowiednio wcześniej (ok. 3 miesiące przed poczęciem) powinny włączyć suplementację kwasu foliowego – o dawce można porozmawiać z lekarzem prowadzącym; generalnie nie powinna być niższa niż 400 mikrogramów dziennie.
W przypadku kobiet chorych na padaczkę, podchodzących do procedury IVF lub u pań z wywiadem położniczym obciążonym urodzeniem dziecka z rozszczepem kręgosłupa lub wadą serca zaleca się dawki wyższe (zazwyczaj 5 mg). W okresie jesienno-zimowym (listopad – marzec) zasadne jest także przyjmowanie witaminy D.
Wyjaśnienie obaw i wątpliwości
Warto jest też porozmawiać z lekarzem ginekologiem o swoich spostrzeżeniach czy obawach. Wiele kobiet odczuwa naturalny niepokój związany ze zmianami, jakie w ich organizmie może poczynić ciąża.
Rozmowa i wyjaśnienie wszelkich wątpliwości zapewnią komfort psychiczny, który jest równie ważny, jak zdrowie fizyczne.