Cel badania nasienia
Badanie nasienia to pierwszy, niezbędny i najbardziej podstawowy test w diagnostyce niepłodności. Dostarcza informacji na temat płodności męskiej. Dzięki badaniu nasienia wiemy, czy dany mężczyzna w ogóle produkuje plemniki, jaka ich część się rusza oraz w jakiej są kondycji.
Badanie komputerowe
Badanie może być wykonane wyłącznie manualnie przez diagnostę lub do oceny może być dodatkowo użyty system komputerowy CASA (computer assisted sperm analysis), który w oparciu o specjalne algorytmy zwiększa czułość i precyzję analizowanych parametrów. Szczególnie ocena morfologii plemników jest znacznie dokładniejsza niż w badaniu manualnym.
To najnowocześniejsze narzędzie do analizy nasienia stosowane jest w Fertinie, co zapewnia, że wynik otrzymany przez pacjenta jest wystandaryzowany i spełnia najwyższe normy jakości.
Jak się przygotować
- Zadzwoń i umów się na konkretny, dogodny dla ciebie termin.
- Powstrzymaj się od stosunków seksualnych przez 2 do 5 dni.
- Dokładnie umyj się wodą z mydłem, pamiętając o okolicy pod napletkiem!
- Weź ze sobą dokument tożsamości ze zdjęciem ( najlepiej dowód osobisty lub paszport).
Na czym polega badanie
Po przybyciu do Fertiny, zostaniesz poproszony w Rejestracji o wypełnienie dokumentów (dane osobowe, dokumenty RODO, dane osoby, którą chcesz upoważnić do informacji oraz do wglądu do twojej dokumentacji – możesz oczywiście nikogo nie upoważniać). Twoje dane osobowe zostaną zweryfikowane z dokumentem tożsamości. Następnie przejdziesz do specjalnie przygotowanego odosobnionego pomieszczenia, gdzie na drodze masturbacji oddasz nasienie do przygotowanego jałowego pojemniczka. Niezwykle ważne jest, aby CAŁA próbka trafiła do pojemnika. Wynik badania dostaniesz mailem.
Interpretacja wyniku badania ogólnego nasienia
Badanie nasienia wykonywane jest według standardów i zaleceń WHO. Ostatnia aktualizacja wartości referencyjnych ukazała się w 2021 r.
Wynik badania ogólnego nasienia generalnie składa się z dwóch części – oceny makro i mikroskopowej.
W tej pierwszej części oceniana jest ilość ejakulatu, jego wygląd, czas upłynnienia, zabarwienie, pH i różne inne parametry. Dostarczają one cennych informacji o kondycji jąder oraz gruczołów dodatkowych, czyli pęcherzyków nasiennych i prostaty, których wydzielina stanowi główną składową nasienia. Nieprawidłowości każdego z tych parametrów mogą naprowadzić na trop choroby leżącej u podłoża niepłodności – np. duża ilość ejakulatu o podwyższonej lepkości często jest objawem infekcji, zbyt mała (hypospermia) – niedoboru testosteronu, wysokie pH może świadczyć o problemie z prostatą, krwiste zabarwienie może być pierwszym symptomem nowotworu.
Ocena mikroskopowa dotyczy plemników – ich ilości, żywotności, ruchliwości oraz budowy (morfologii). Wydolność mechanizmów produkcji plemników określa koncentracja, czyli ilość plemników w mililitrze nasienia – powinno być ich nie mniej niż 16 mln. Cały ejakulat powinien zawierać nie mniej niż 39 mln plemników. Bardzo ważnym parametrem jest ruchliwość plemników (min 42%), a szczególnie odsetek plemników w ruchu postępowym ( min 30%). Tu warto też sobie przeliczyć (albo odnaleźć na wyniku) rzeczywistą szacowaną ilość plemników poruszających się do przodu – to ta właśnie frakcja wpłynie poprzez śluz szyjkowy do jamy macicy – za optymalną uważa się około 10 mln plemników w ruchu postępowym. Jeśli jest ich mniej niż 1,5 mln – ciąż w staraniach naturalnych lub po inseminacji właściwie się nie obserwuje. W ejakulacie powinno być co najmniej 54% plemników żywych, z czego 4% o prawidłowej morfologii.
W badaniu ogólnym nasienia sprawdza się też, czy plemniki nie przywierają do siebie tworząc skupiska ( aglutynacje) – mogłoby to świadczyć o obecności przeciwciał przeciwplemnikowych w plazmie nasienia i skierować diagnostykę na przyczyny immunologiczne niepłodności.
Oprócz plemników w nasieniu mogą występować też inne komórki. Najczęściej są to leukocyty lub komórki szlaku spermatogenezy (czyli pośrednie etapy produkcji plemnika) - określa się je wspólnie jako „komórki okrągłe”. Nie powinno być ich razem więcej niż 5 mln, leukocytów – poniżej 1 mln. Leukocyty kryją się często po nazwą „komórki peroksydazo-dodatnie”. Ich nadmiar, czyli leukospermia powinien skłonić pacjenta do wykonania diagnostyki w kierunku aktywnej infekcji (posiewy i badania w kierunku patogenów obecnych w nasieniu)
Jeśli w badaniu nasienia nie znaleziono plemników w ogóle ( azoospermia) – badanie przede wszystkim należy powtórzyć w ciągu najbliższych 2 tygodni.
Wartości referencyjne badania nasienia według WHO z 2021:
| Badany parametr | Minimalna wartość referencyjna |
|---|---|
| Objętość | 1,4ml |
| Liczba plemników w ejakulacie | 39 mln |
| Liczba plemników w 1 ml. | 16 mln |
| Ruchliwość plemników | 42% |
| Ruchliwość progresywna plemników | 30% |
| Żywotność plemników | 54% plemników żywych |
| Morfologia plemników | 4% plemników o prawidłowej morfologii |
Czy badanie należy powtarzać / jak długo jest aktualne
Ocena plemników w badaniu ogólnym nasienia dotyczy ostatnich 3 miesięcy – tyle bowiem mniej więcej trwa cykl tworzenia jednego plemnika. Oznacza to, że fakt, iż mężczyzna ma już dziecko z innego związku nie potwierdza automatycznie możliwości poczęcia kolejnego z obecną partnerką. Wiele czynników może wpłynąć na odwracalne (np. stosowanie dopingu androgenami) lub nieodwracalne ( np. przechorowanie świnki w dorosłym wieku) zaburzenie produkcji plemników.
Jeśli w nasieniu w ogóle nie znaleziono plemników ( azoospermia), badanie dla pewności należy powtórzyć w ciągu dwóch tygodni.
Co to jest rozszerzone badanie nasienia
W badaniu ogólnym nasienia plemniki oceniane są zero-jedynkowo: prawidłowy / nieprawidłowy. Jedyny parametr dotyczący morfologii plemnika podawany na wyniku badania, to ilość plemników prawidłowych wyrażona w % - normą jest 4%.
Najczęściej jest to jednocześnie dość szokująca informacja dla pacjenta, szczególnie jeśli wyrażona jest graficznie – znakomita większość plemników obecnych w nasieniu człowieka jest nieprawidłowej budowy! Jeśli odsetek wadliwych plemników jest większy niż 96 % - sytuację taką nazywamy teratozoospermią.
W badaniu ogólnym nie ma więcej informacji na ten temat - nie ma rozróżnienia, na czym te nieprawidłowości polegają ani jakiej części plemnika dotyczą.
W badaniu rozszerzonym te dodatkowe informacje możemy znaleźć:- Szczegółowej analizie poddaje się defekty główki, wstawki i witki plemnika oraz obecność tzw. resztkowej cytoplazmy (pozostałość po komórce, z której powstał wyspecjalizowany plemnik, normalnie nie powinno jej być w ogóle lub powinna być mniejsza niż 1/3 wielkości główki).
- Wylicza się różne wskaźniki, tzw wskaźniki wielokrotnych defektów plemnika, z których najczęściej używanym jest wskaźnik teratozoospermii TZI (ang. teratozoospermia index). Określa on średnią liczbę defektów przypadającą na jeden nieprawidłowy plemnik (np. tylko w obrębie główki, albo także w innych elementach budowy). Norma to <2,09. Uważa się, że może to być lepszy parametr do oceny problemów z produkcją plemników niż sama podstawowa ocena morfologii plemnika.
Wyniki badania nasienia
Wynik badania nasienia dostępny jest tego samego dnia i przekazywany zdalnie lub osobiście w rejestracji naszej warszawskiej Kliniki.